Mala Zarar Verme Suçu (TCK Madde 151)

MALA ZARAR VERME SUÇU           

Mala zarar verme suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun Onuncu Bölüm, Malvarlığına Karşı Suçlar başlığı altında madde 151’ de düzenlenmiştir. Kanun hükmü şöyledir:

MALA ZARAR VERME SUÇU İLE KORUNAN HUKUKİ YARAR NEDİR?  

Bu suç tipiyle korunmak istenen hukuki değer en temel anlamıyla kişilerin mülkiyet hakkıdır. Bu mülkiyet kavramı içerisine bir malın bütünleyici parçaları, eklentileri ve semereleri de dâhildir. Mala zarar verme suçunun oluşabilmesi için eşyalının maddi olarak zarar görmüş olmasına gerek yoktur. Ekonomik değeri bulunmayan; sadece manevi değeri olan mallar üzerinde mala zarar verme suçunun oluşabilmesi mümkündür. Bu suçun hırsızlık suçundan farkı; hırsızlık suçunun konusunu sadece taşınır mallar oluştururken; mala zarar verme suçunun konusunu hem taşınır hem taşınmaz mallar oluşturabilir. Mal kelimesiyle ifade edilen; belirli bir hacme sahip olan ve yer işgal eden katı, sıvı veya gaz halindeki maddelerin tümüdür. Sahipsiz mallar üzerinde bu suçun oluşması mümkün değildir. Malın faile ait olması durumunda ise eğer 3. Kişilerin bu mal üzerinde tasarrufta bulunma veya yararlanma hakkı varsa bu halde mala zarar verme suçu söz konusu olur. Kaybedilmiş bir mal üzerinde, mala zarar verme suçu oluşması mümkündür. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN FAİLİ VE MAĞDURU KİMDİR? 

Mala zarar verme suçunun faili açısından kanunda özel bir düzenleme bulunmamakta olup; fail herhangi bir kimse olabilir. Yani bu suç özgü bir suç değildir. Suçun mağduru açısından da kanunda özel bir düzenleme bulunmamakta olup; mağdur herhangi bir kimse olabilmektedir. Mağdur, kısaca işlenen suç eylemi nedeniyle haksızlığa uğrayan veya hakkı ihlal edilen kişiyi ifade etmektedir. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN MADDİ UNSURU NEDİR? 

Bu suç seçimlik hareketli bir suç olup; maddi unsuru oluşturan eylemler başkasının taşınır veya taşınmaz mallarını kısmen veya tamamen; yıkma, tahrip etme, yok etme, bozma kullanılamaz hale getirme veya kirletme ile oluşur. Fail, bu suçu işlerken belirtilen seçimlik hareketlerden sadece birini kullanabildiği gibi birkaçını birlikte de kullanabilir. Bu suça örnek olarak failin daha evvelden husumetli bulunduğu bir kişinin arabasının kaportasını çizmesi gösterilebilir. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN MANEVİ UNSURU NEDİR? 

Suçun manevi unsuru genel kasttır; suç olası kastla da işlenebilir. Ancak özel kastın bulunması mala zarar verme suçunda aranmaz.  Bu suçun taksirle işlenebilmesi mümkün değildir. Fail, suçun kanuni tanımındaki unsurları bilerek ve isteyerek eylemini gerçekleştirmektedir. Mala zarar verme suçunda eylemin faile bir yarar sağlama amacı bulunmamaktadır. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN HUKUKA AYKIRILIK UNSURU NEDİR? 

TCK 25/2 hükmü uyarınca gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup; bilerek neden olmadığı ve başka suretle korumak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez. Kanunda belirtilen zorunluluk hali durumunda faile ceza verilmez ve fail hukuka uygunluk nedeninden faydalanır. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ NELERDİR? 

Mala zarar verme suçunun nitelikli hallerine TCK madde 152’ de yer verilmiş olup; kanun hükmü şöyledir:

Mala zarar verme suçunun yukarıda belirtilen şekillerde işlenmesi halinde faile verilecek ceza suçun basit haline nazaran daha ağırdır.

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEPLERİ NELERDİR? 

Şahsi cezasızlık nedenleri TCK madde 167’ de belirtilmiş olup; kanun hükmü şöyledir:

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA ETKİN PİŞMANLIK  

Mala zarar verme suçunda etkin pişmanlık hükmü TCK 168’ de belirtilmiş olup; kanun hükmü şöyledir:

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 

A. TEŞEBBÜS

Teşebbüs, failin suç işlemek üzere icra hareketlerine başlamış olması karşısında elinde olmayan sebeplerle, arzu ettiği sonucu gerçekleştirememesi halidir. Mala zarar verme suçunda icra hareketleri belli kısımlara bölünebileceği için suçun basit ve nitelikli hallerine teşebbüs mümkündür. Örneğin; fail tarafından mağdurun boş olan yazlık evine yerleştirilen uzaktan kumandalı bir bombanın ateşleme tuşuna basılması; ancak sinyal arızası sebebiyle bombanın patlamaması mala zarar verme suçunda teşebbüse örnek olarak verilebilir.

B. İŞTİRAK 

Mala zarar verme suçu iştirak açısından herhangi bir özellik göstermez. Suça iştirak mümkün olabilmektedir. Mala zarar verme suçu, tek bir kişi tarafından işlenebileceği gibi suçun birden fazla kişi tarafından işlenmesi de mümkündür. Bu anlamda, kanunun suç saydığı bir eylemin birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi, suça iştirak olarak ifade edilmektedir. Mağdura karşı mala zarar verme eylemini gerçekleştiren birden fazla kişi söz konusu olur ise, bu eylemi gerçekleştiren bütün kişiler birlikte fail olarak kabul edilirler ve her bir fail bu suçtan dolayı ayrı ayrı cezalandırılır.

C. İÇTİMA 

Suçların içtimai, bir kişinin ceza kanunu birden fazla kez ihlal etmesi ve bu sebeple birden fazla suçtan sorumlu tutulması hallerinde karşımıza çıkan bir terimdir. Failin, tek bir eylemle birden fazla hukuki yararı ihlal etmesi halinde veya farklı eylemlerle aynı hukuki yararı ihlal etmesi hallerinde suçların içtimai söz konusu olur. TCK 43 Zincirleme Suç Hükümleri uyarınca; failin bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar arttırılır.

MALA ZARAR VERME SUÇU UZLAŞTIRMA HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA MIDIR?

Mala zarar verme suçu uzlaşma hükümlerine tabidir. Bu suç yönünden uzlaşma prosedürünün uygulanması, uzlaşmanın sağlanamaması halinde yargılamaya devam edilmesi gerekir. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMANIN YAPILMASI ŞİKÂYETE TABİ MİDİR?

Suçun basit halinde yani TCK 151/1 kapsamında işlenmesi halinde soruşturma ve kovuşturma yapılması mağdurun şikâyetine bağlıdır. Suçun TCK 151/2 hükümleri uyarınca işlenmesi yani nitelikli şekilde işlenmesi halinde ilgili makamlar suçun işlendiği bilgisine ulaştığı anda resen harekete geçmektedirler. Bu durumda mağdur şikâyetini geri alsa dahi yargılama devam etmektedir. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?

Mala zarar verme suçunun yargılamasında görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?

Mala zarar verme suçunun basit halinde dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Zamanaşımı süresi suçun işleniş biçimine göre daha fazla olabilmektedir. 

MALA ZARAR VERME SUÇUNUN CEZAİ YAPTIRIMI NEDİR?

Bu suçun basit halinde yani TCK 151/1 hükmü uyarınca öngörülen cezai yaptırım dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezasıdır. Suçun nitelikli hallerinde ve kanunda belirtilen diğer hallerde bu cezai yaptırım arttırılabilmektedir.

MALA ZARAR VERME SUÇU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI  

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİ  

“…Sanığın suç tarihinde konut kredisi ile satın aldığı evin kredi borcunu ödememesi sebebiyle, icra takibi sonrası evi tahliye ettiği sırada, konutun birçok yerine zarar verdiğinin iddia edilmesi şeklindeki eylemine uyan ve 5237 sayılı TCK'nın 151/1 maddesinde tanımlanan mala zarar verme suçu için öngörülen cezanın üst sınırına göre aynı Kanun’un 66/1-e ve 66/4. maddelerinde öngörülen 8 yıllık asli (olağan) dava zamanaşımının sanığın sorgusunun yapıldığı 26/08/2013 tarihi ile inceleme tarihi arasında geçmiş bulunması, Bozmayı gerektirmiş, katılan vekilinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüş olduğundan, hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA, bozma nedeni yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 5320 sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca halen yürürlükte bulunan, 1412 sayılı CMUK'nın 322. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, sanık hakkında mala zarar verme suçundan açılan kamu davasının 5271 sayılı CMK'nın 223/8. maddesi gereğince zamanaşımı nedeniyle DÜŞÜRÜLMESİNE…” (2.Ceza Dairesi 2020/24261 E. , 2022/72 K.) 

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA UZLAŞTIRMA HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI GEREKTİĞİ 

“…Dosya incelenerek gereği düşünüldü: 1-Sanığın aşamalardaki savunmasında, suça konu binayı müteahhit olarak kendisinin yaptığını, dava konusu binanın proje ve mimarisinde bacanın olmadığını, binayı teslim ettikten sonra bina sahiplerinin kendisinden baca istediklerini, anlaşma doğrultusunda baca yaptırdıklarını, dairelerin tapularının kendilerine verilmemesi üzerine bacayı kapattırdığını beyan etmesine karşın; katılan beyanı, dosya arasında bulunan tapu örneği ve mimari tadilat projesine göre içerisinde baca bulunan ve daha önce fırın olarak işletilen iş yerinin bacasını sanığın beton dökerek kapatması şeklinde gerçekleşen olayda, sanığın üzerine atılı suçun sübut bulduğu anlaşılmakla, sanığın atılı suçtan mahkumiyeti yerine delillerin değerlendirmesinde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde beraatine karar verilmesi,2-02.12.2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanun'un 34. maddesi ile değişik 5271 sayılı CMK'nın 253. maddesi ile uzlaştırma hükümleri yeniden düzenlenmiş olup, sanığın eylemine uyan TCK'nın 151/1. maddesinde düzenlenen suçun uzlaştırma kapsamına alındığı nazara alınarak, uzlaştırma işlemi yapılıp sonucuna göre sanığın hukuki durumunun değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması, Bozmayı gerektirmiş, katılan vekilinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüş olduğundan, hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA,…” (2. Ceza Dairesi 2020/24268 E. , 2022/79 K.) 

FAİLİN EYLEMİNİN MALA ZARAR VERME SUÇU OLMAYIP; HIRSIZLIK SUÇU OLMASI SEBEBİYLE HÜKMÜN BOZULMASI  

“…Mağdurun olay günü ... plâka sayılı aracını evinin karşısına kilitleyip park ettiği, saat 17.49 sularında cezası bilâhare Dairemizce onanan sanık ...’ın aracın yanına geldiği ve araç camını yerden aldığı taşla kırarak, araçtan içerisinde kredi kartı, maaş kartı, sürücü belgesi ve nüfuz cüzdanı olan çantayı aldığı, yakınma üzerine başlatılan tahkikatta kamera kaydı araştırması sonucu eylemi gerçekleştirenin Yakup adlı sanık şahıs olduğunun saptandığı, bu şahsın yanında duran kişinin de suça sürüklenen çocuk ... olduğunun belirlendiği, sanık ...’un kolluk ifadesinde yanındaki kişinin suça sürüklenen çocuk olduğunu doğruladığı, sulh ceza hâkimliğindeki sorgusunda ise suça sürüklenen çocuğa hırsızlık yapacağı hususunda bilgi verdiğini dahi ifade ettiği, daha sonra verdiği ifadelerde ise suça sürüklenen çocuğu korumak amacıyla hareket ettiği ve eylemi tek başına gerçekleştirdiğini savunduğunun anlaşılması karşısında; sanık ...’un hırsızlık yapacağından haberdar olduğu hâlde, onun yanına bulunarak gözcülük sureti ile suça iştirak iradesi gösteren suça sürüklenen çocuk hakkında, TCK’nın 142/2-h maddesi gereğince nitelikli hırsızlık suçundan mahkûmiyet hükmü kurulması yerine, yazılı şekilde yerinde ve yeterli olmayan gerekçe ile beraat kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş…” (6. Ceza Dairesi 2021/4332 E. , 2021/20726 K.) 

POLİSTEN KAÇMAYA ÇALIŞAN FAİLİN POLİS OTOSUNA ÇARPMASI VE MALA ZARAR VERME SUÇU 

“…Sanık ... hakkında mala zarar verme suçundan kurulan hükümlerin temyiz incelemesinde; 1- Sanık hakkında mağdur ...’a yönelik mala zarar verme suçundan hüküm kurulduğu sırada TCK'nın 151/1. maddesine göre takdiren alt sınırdan cezalandırma yoluna gidildiği belirtilmesine rağmen, alt sınır aşılmak suretiyle temel  cezanın 9 ay olarak belirlenmesi suretiyle çelişki meydana getirilmesi, 2- Dosya içeriğine göre, olay günü, sanığın kırmızı ışıkta hızlıca geçmesi üzerine bölge trafik ekiplerince takibe alındığı ve dur ihtarı yapılmasına rağmen durmayarak kaçtığı, sonrasında trafiğe kapalı alana geldiğinde aracını zorunlu olarak durdurduğu, polislerin kendisine doğru yaklaştıkları esnada aracını geri vitese alarak olay yerinden kaçmaya çalışırken polis otosuna çarparak zarar verdiği olayda, sanığın mahkumiyeti yerine, yerinde ve yeterli olmayan olmayan gerekçe ile beraatine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş, katılan ... vekili ile sanık ...'un temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin açıklanan nedenlerle tebliğnameye aykırı olarak BOZULMASINA…” (6. Ceza Dairesi 2021/2603 E. , 2021/19113 K.) 

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA FAİLİN ZARARI GİDERMEMESİ SEBEBİYLE ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ UYGULANMAMASI HUKUKA UYGUNDUR 

“…Suçtan zarar gören kurumun zararını gidermek istediğini beyan eden sanığa, Mahkemesince Nizip Emniyet Müdürlüğü’nün 20 TL’lik zarar tespit yazısına istinaden bildirilen zararın ödenmesi için süre verildiğine ilişkin usulüne uygun tebligat yapılmasına karşın sanık tarafından suçtan doğan zararın karşılanmadığı, somut olayda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanma koşullarının bulunmadığı anlaşılmakla; tebliğnamede bu hususta bozma isteyen görüşe iştirak edilmemiştir. Dosya ve duruşma tutanakları içeriğine, toplanıp karar yerinde incelenerek tartışılan hukuken geçerli ve elverişli kanıtlara, gerekçeye ve hakimin takdirine göre; sanık ...’nun temyiz itirazları yerinde görülmemiş olduğundan reddiyle, usûl ve kanuna uygun bulunan hükmün tebliğnameye aykırı olarak ONANMASINA…” (6. Ceza Dairesi 2021/2036 E. , 2021/16388 K.) 

MALA ZARAR VERME SUÇUNDA FAİLİN AKIL SAĞLIĞININ OLUP OLMADIĞI HUSUSUNUN ARAŞTIRILMASI  

“…Sanığın sosyal ve ekonomik durumunun araştırılmasına ilişkin, ..., E Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü’nün müzekkere cevabına ekli fotokopi olan psiko-sosyal servis raporunda, sanığın psikoz tanısıyla tedavi gördüğünün belirtildiğinin anlaşılması karşısında; öncelikle bahsi geçen raporun asıl veya asıl gibidir onaylı örneğinin dosya arasına alınması ile sanığın suç tarihinde işlediği kamu malına zarar verme suçunun hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneğini ortadan kaldıran veya bu fiille ilgili davranışlarını yönlendirme yeteneğinin önemli derecede azalmasına yol açan bir akıl hastalığı ve yüklenen suç yönünden cezai ehliyetinin bulunup bulunmadığı konusunda ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesinden ya da Adli Tıp Kurumu'ndan rapor alınarak sonucuna göre, 5271 sayılı Yasanın 150/2. maddesi uyarınca zorunlu müdafii de atanmak suretiyle hukuki durumunun takdir ve tayini gerektiği gözetilmeden, eksik kovuşturma ile yazılı şekilde hüküm kurulması, Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz nedenleri bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı isteme aykırı olarak BOZULMASINA…” (2. Ceza Dairesi 2020/17090 E. , 2021/20220 K.) 

FAİLİN OTOPARKTAKİ ARAÇLARI ÇİZMESİ VE MALA ZARAR VERME SUÇU 

“…Mala zarar verme suçu başkasının mülkiyetinde bulunan taşınır veya taşınmaz malın kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması kullanılamaz hâle getirilmesi veya kirletilmesiyle oluşur. Bu bakımdan, söz konusu suç, seçimlik hareketli bir suçtur. Yıkma, yalnızca taşınmazlar için söz konusudur. Taşınmazın önceki kullanış biçimine uygun olarak bir daha kullanılamaz duruma getirilmesini ifade eder. Yok etme, suça konu şeyin maddî varlığını ortadan kaldırmaktır. Bozma, suça konu şeyin, amacına uygun olarak kullanılması olanağını ortadan kaldırmaktır. Kirletme, başkasının binasının duvarına yazı yazmak, resim yapmak, afiş ve ilân yapıştırmak şeklinde gerçekleştirilmektedir. Somut olayda; sanığın, sokakta park halinde bulunan şikâyetçilere ait araçları bıçakla değişik yerlerinden çizmesi şeklindeki eylemlerinin, mala zarar verme suçunu oluşturduğuna dair mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir. Sanığın eylemleri dolayısıyla mağdur sayısınca suç oluştuğu gözetilmeden, TCK’nın 43/1. maddesi uygulanarak tek suçtan hüküm kurulması suretiyle eksik ceza tayin edilmesi aleyhe temyiz bulunmadığından bozma nedeni yapılmamıştır. Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanığın temyiz itirazlarının reddiyle hükmün ONANMASINA…” (15. Ceza Dairesi 2014/23167 E. , 2015/26825 K.)